top of page

Yusuf FIRAT ‘la Meditasyon – Kendini Tanı


Aşılması Gereken Zihinsel Engellerimiz-40


Utanç duygusundan kurtulun:
 

Utanç, içinde bulunulan durumdan kurtulmak isteme durumudur. Utanç genellikle kabul edilen bir başarısızlığa verilen tepki olarak ortaya çıkar. İnsanın kendini komik duruma düşürmekten duyduğu korkuyla bağlantılıdır. Utancın bir sürü kaynağı olabilir. Bir kişi kendisi hakkında neredeyse her şeyle ilgili utanabilir. Görünüşü, giyimi, bedensel özellikleri, kişilik özellikleri, Kendini tanımladığı şeyler, etnik kökeni, doğduğu ülke, vatandaşı olduğu ülke, dini, ailesi, kabul edilmeyi ve değer görmeyi, arzuladığı kişi ve gruplar tarafından reddedildiğinde utanabilir. Sevilmeme, sevgiye dair kayıp hissi, sevilen önemsenen biri tarafından sayılmamama durumunda da utanabilir. Yeterli hissetmeme ya da önceki yeterlilik hissinin kaybı- örneğin hastalık veya yaşlılıkla birlikte yeterlilik hissinin kaybı nedeniyle de utandırabilir. Beden, zihinsel fonksiyonlar ve duygular üzerinde hakimiyet kuramamak utanç duygusunu körükleyebilir. Kişi, bir şeye maruz kalmaya hazır olamadığı zaman o şeye maruz kaldığında da utanç hissedebilir. Kişisel sınırlara saygı gösterilmediğinde utanç ve hiddet ortaya çıkabilir. Utanç, bedensel fonksiyonlarla da ilişkili olabilir; yemek yeme, boşaltım, cinsellikle ilgili olarak açığa çıkabilir. Kişi, kendini “ yüceltmediği” bir dürtü tarafından kontrol ediliyor hissettiğinde de utanç duygusuna karşı hassaslaşır. Kişi, kendi isteklerine ulaşamadığında ya da başkalarının beklentilerini karşılayamadığında da utanç hissedebilir.
 

Utanç kompleks bir duygudur, pek çok açı ve birleşeni vardır. İçsel olumsuzluk düşünceleri: bunlar yetersizlik, değersizlik, beceriksizlik ve başarısızlık gibi duygulardır. Sosyal odaklı düşünceler: bunlar başkalarının bizi yetersiz ya da değersiz olarak gördüklerini varsayan inançları içerir. Duygusal bileşenler: anksiyete, öfke, kendinden iğrenme gibi çeşitli ögelerdir. Davranışsal birleşen: saklanma, maruz kalmaktan kaçınma uzaklaşma gibi eylemlerdir. Bedensel ya da fizyolojik birleşen: utanç duygusu stres yaratır ve bizim sinir sistemimizi aktive eder. utanç bizim duygu durum belirleyicilerimiz üzerinde etki eder ve olumlu pozitif duygu durumun sürdürülmesini engeller.

 

Utanç duygusu yaşayan kişilerin özellikleri:
 

- Özgüven sorunu yaşarlar
 

- Sorumluluk almayı severler
 

- Kontrolü elde tutmak isterler
 

- Başkalarına yardım etmeyi severler bu sayede hata yapmaktan kurtulmaya çalışırlar
 

- Kendilerini güvensiz hissederler
 

- Takdir görmedikleri zaman incinirler
 

- Duygu ve düşüncelerini dile getirmekte zorlanırlar
 

- İhtiyaçlarını ve isteklerini belirtmekte sıkıntı yaşarlar
 

- Kırılgan ve çabuk incinen bir yapıya sahiptirler
 

- Kendilerine yöneltilen eleştirileri kabul etmekte zorlanırlar
 

- Kendilerini değersiz ve önemsiz hissederler
 

- Yoğun suçluluk duygusu yaşarlar
 

- Beceriksiz olduklarını düşünürler
 

- Sosyal ortamlarda uzun süre kalamazlar
 

- Kendilerini sürekli olarak eleştirirler
 

- Mahcubiyet hissederler
 

- Kendilerini aşağılarlar

 

Utanç duygusu çoğunlukla mahcubiyet, suçluluk veya aşağılanma duygularıyla karıştırılır. Bu duyguların veya kavramların zaman zaman birbirlerine karışma nedenlerinden biri kullanılmalarında yaşanan anlam kaymaları olduğu gibi bir diğeri de bu duyguların birbirini takip edebilen hatta tetikleyen duygular olmasıdır. Kişi yaptığından dolayı mahcubiyet, suçluluk veya utanç duyarken aşağılanmanın geleceğini varsayar ve korku düzeyi daha da çok artar. Utanç duyduğumuzda, çoğumuz kendimizi korumak için belli davranışlar geliştiririz.
Bazı kişiler yalnız kalmayı tercih ederken bazılarımız içine kapanır. Bazen de bizi utandıran durumdan ve ortamdan kaçmayı tercih ederiz. 

 

Geliştirmiş olduğumuz bu koruma davranışları sonuç olarak olayı çözmemize yardımcı olmaz. Bu yüzden utanç duygusundan kurtulmak için, utanç duymamıza sebep olan davranışların kaynağını tespit etmemiz ve bize olan etkilerini anlamamız gerekir. Utangaçlığın temelinde güvensizlik duygusu vardır. Kendinizi güvende hissetmenize sebep olan şeyleri bulduğunuzda bu konuda çözüm üretebilme şansımız artar. Kendimize güvenmediğimiz konularda kendimiz geliştirmek sorunları çözmek konusunda bize yardımcı olabilir. Eksik olduğumuz konularda okumak, araştırmak ve eğitimlere katılmak çok önemlidir. Kendinizde iyi olan yönleri belirlemek ve bunları ön plana çıkarmak bize rahatlık kazandırır. Kendimize bu konuda yardımcı olacak arkadaşlar edinmek ve birlikte sorunları paylaşmak da olayları aşma konusunda yardımcı olabilir. Sadece başkalarının düşüncelerine göre hareket etmektense kendi düşüncelerinize de güvenmeyi öğrenmeliyiz. Her şeyin ötesinde kendimiz sevmeli ve değerli olduğumuza inanmalıyız.

 

Utanç duyma sorunu olan bir bakış açısına sahip olmak günlük hayatımızın şekillenmesinde önemli rol oynadığı için, kişi zamanının büyük çoğunluğunu bu olayların kendisinde yarattığı sorunları çözmek için harcar. Bunun sonucu olarak hayatımızda farklı eylemler ve deneyimler yaşamak istersek zihinsel, fiziksel ve zaman olarak sorunlar yaşayabiliriz. 
 

Utanç duyma sorunundan kurtulmak için kendimizi iyi tanımalı, sınırlarımızı test etmiş ve ölçmüş olmalıyız. Kendimizi keşfetmenin en güzel ve en önemli yollarından birisi de Meditasyon yapmaktır.

 

Bir insanın kendi kendine verebileceği en güzel hediye MEDİTASYON dur.

 

14 Kasım 2017


Yusuf FIRAT

bottom of page